Een magische ontmoeting

Een magische ontmoeting

Toen we ons na een forse zomerse klim lieten afzakken naar Cetinje (Montenegro), kwam er een tegen strenge vorst ingepakte wielrenner naast me rijden. Door het patrijspoortje van zijn bivakmuts zag ik zijn neus, mond en ongeschoren kin. Ogen waren verborgen achter een sportieve zonnebril. Na het gebruikelijke ‘Where are you from?’, nodigde de man ons uit om bij hem en zijn vrouw, die ook van fietsen hield als het maar niet te ver was, te komen logeren. Voor 24 euro inclusief koffie, wifi en raki, voegde hij eraan toe. Toen we zijn genereuze aanbod halverwege de afdaling afsloegen, daalde hij naar 20 euro. De prijs voor het logement zakte nog een tweetal kilometers verder met ons mee tot 10 hele euro’s toen we langs zijn huis rolden zonder te stoppen. 

Toen we even later het niet als zodanig herkenbare centrum van Cetinje binnenreden, zou het nog tien minuten duren voordat we iemand tegenkwamen op wiens uitnodiging we wél in zouden gaan.

Een kleine supermarkt en een grote naderende bui maakte dat we even van de fiets gingen. Nicole ging boodschappen voor het avondeten halen (een eenpansgerecht want we sliepen die nacht in de tent) en ik bleef buiten bij de fietsen staan wachten, kijkend naar het onweer dat ons al enige tijd op de hielen zat en ons eindelijk, op de drempel van de supermarkt had ingehaald. Dikke spetters werden losgelaten en maakte dat ik wat dichter naar de gevel van de winkel kroop.

En toen verscheen er een klein vrouwtje ten tonele. Oud en volledig in het zwart, als bakeliet. Ze liep me voorbij richting ingang van de supermarkt maar stopte bij het zien van onze bepakte fietsen. Ze liep een kordaat rondje om de fietsen heen, de regen negerend. Ik keek haar verwachtingsvol aan.

‘Waar kom je vandaan?’, vroeg ze met woorden die verdacht veel op Italiaanse woorden leken. Ik antwoordde haar in het Spaans dat ik, waar mogelijk, verrijkte met een Italiaanse melodie. 

We begrepen elkaar. 

Het oude besje liet in korte tijd weten 93 jaar oud te zijn maar in haar koppie was ze nog een ‘teenager’, zo zei ze. Ze wees daarbij met een kromgegroeide vinger naar de zijkant van haar hoofd en lachte haar nog resterende voortanden bloot.

Ze liep de supermarkt binnen en liet me in de regen achter met een glimlach op mijn gezicht.

Terwijl de glimlach nog wat na sudderde, kwam Nicole de winkel uit. Buiten was inmiddels sprake van een enorme hoosbui en terwijl we haastig onze regenkleding opdiepten uit een van de fietstassen stond het oude dametje van zonet alweer achter ons. Ze wilde ook nog even met Nicole kennismaken. Ook Nicole vertelde ze trots over haar hoge leeftijd en jonge geest, waarna ze vroeg of ze nog iets voor ons kon doen. Nicole en ik wisselden snel een blik maar konden niet bedenken wat dit lieve vrouwtje voor ons zou kunnen betekenen. 

‘Kan ik jullie misschien helpen met een koffie of een borrel?’, verduidelijkte ze en voegde eraan toe dat ze hier om de hoek woonde. Opnieuw wisselden Nicole en ik een snelle blik maar terwijl we dat deden, hoorde ik mezelf al instemmen met een kop koffie. De regen en het vrouwtje duwden ons de hoek om waar we de fietsen tegen de gevel van een groot geel huis parkeerden. De vrouw haalde de zware deur van het slot. 

De deur werd met een zwaai geopend en 6 kattenogen staarden ons aan. De plotselinge geur van 10 vuile kattenbakken woog zwaarder dan de voordeur en bracht ons even aan het wankelen. ‘Oh jee!’, dachten Nicole en ik in koor.

Toen we ons door de eerste walm heen hadden gewerkt, ging alles heel snel en tegelijkertijd ook heel langzaam.

Het vrouwtje begon met het opzetten van water voor de koffie (‘Solo caffé Turco’, verontschuldigde ze zich). Vervolgens werden we zonder duidelijke aanleiding de tuin ingeleid. Daar ging de vrouw voor ons op zoek naar plantjes (de Salvia Divinorum) met medicinale krachten (‘magia’, noemde ze het). Ze plukte er twee stekjes van die ze in een oude krant met foto’s van blote vrouwen wikkelde. De ingepakte stekjes legde ze voor ons op tafel, waarna ze achter me in een lade van een antieke commode kast ging rommelen. Er werd een stapel paperassen op tafel gegooid. ‘Eccola’, klonk het (alsjeblieft). In die stapel ging ze op zoek naar een recept voor de Salvia plantjes (waarom en waarvoor was voor ons een raadsel). Dit duurde even, ze nam haar tijd, maar ondanks dat vond ze het recept met het plantje niet. 

Ondertussen kookte het water voor de Turkse koffie al enige tijd maar hier had ze geen erg in want nu was het tijd om ons een voor een voor te stellen aan haar katten. Namen en de betekenissen daarvan werden ons voorgeschoteld. We waren blij dat er maar vier katten in huis aanwezig waren want anders was het hele keteltje water voor de koffie verdampt. 

Toen ze dan eindelijk de rommelige keuken in ging om de Turkse koffie in het kokende water te roeren, onderbrak ze die bezigheid om ons een pot stroop voor te houden. ‘De verdura’, zei ze en wees op de pot. Trots liet ze weten dat ze de stroop zelf gemaakt had. We moesten natuurlijk proeven. 

 Ze ging weer terug de keuken in. Niet om de koffie eindelijk gereed te maken maar om twee theelepeltjes voor de stroop op te diepen. De pot ging open, de theelepels werden aangereikt (‘Eccola’) en het proeven kon beginnen. Uiteraard was het heerlijk. Het smaakte naar stroop. We staken onze duimen ferm in de lucht waarop ons weer een blik op haar selecte verzameling tanden werd gegund. Opnieuw dook ze de keuken in. Nu voor een glaasje met water. Hier konden we de vuile theelepeltjes in zetten. ‘Eccola’.

Toen verdween mevrouw Eccola een voorraadkast in, en verdween uit het zicht. Nicole en ik keken elkaar vragend en lachend aan. Waar waren we in verzeild geraakt?

Daar was ze weer. Dit keer met twee lege jampotjes in haar handen. ‘Eccola’. Ze zette de potjes op tafel. Een van de potjes was hartstikke vies dus toen ze de keuken weer in ging om opnieuw water op te zetten voor de Turkse koffie, verstopte ik het vieze potje snel voordat ze het voor ons ging vullen met stroop. 

Terug bij ons aan tafel en gewapend met een eetlepel, lepelde ze de stroop in het veel kleinere jampotje. Lange draden van stroop vielen op de tafel en het vloerkleed. Het werd een janboel. Toen er uiteindelijk een flinke bodem stroop in het potje terechtgekomen was, zeiden we dat het zo wel genoeg was. Daarbij lieten we het woord koffie een paar keer vallen om haar aandacht terug te vestigen op het inmiddels allang weer kokende potje water. Dit lukte. 

Deels

Tijdens het inschenken van het tweede kopje koffie (zelf dronk ze alleen ‘s morgens koffie) kreeg ze wéér een ingeving. ‘Bij de koffie horen bonbons’, hoorde ik haar zeggen. Vanuit de keuken liep ze, al ‘bonbon’ roepend en met haar handen zwaaiend boven haar hoofd alsof ze twee gloeilampen tegelijk in hun fittingen draaide, naar het tv-kastje in de voorkamer. 

Wij werden nu een beetje melig en baldadig tegelijk en begonnen ook ‘bonbon’ te roepen. Met z’n drieën in koor herhaalden we nu steeds harder het woord ‘bonbon!’. We gierden het uit.

Ze haalde een enorme rechthoekige doos uit het tv-kastje tevoorschijn. De doos zat nog in het folie dus het duurde even voor die was uitgepakt. Natuurlijk moesten de bonbons op een mooi bordje worden geserveerd dus stoof ze weer de keuken in. Ze kwam terug met iets Delfts blauw-achtigs. Ze veegde het bordje schoon met de mouw van haar vest en zette het met een smak voor ons op tafel. ‘Eccola’.

De doos met chocolade werd in zijn geheel boven het bord omgekeerd. Aan beide zijden vielen een viertal bonbons naast het bord. Ook dit was nu om te gieren. De stemming was uitgelaten. Ze greep de muitende chocolaatjes met een grote zwier van tafel en vervolmaakte de chocoladetoren op het bord. ‘Eccola’.

Plotseling viel haar oog weer op de stapel paperassen die nog steeds op tafel lag. Alle gekheid ging op een stokje want ze besloot opnieuw te gaan zoeken naar het magische recept met de Salvia. Een voor een werden de envelopjes opengevouwen. Het recept zat er weer niet tussen.

En wij maar wachten op de koffie.

Terwijl de oude dame naar het recept zocht snoepten Nicole en ik alvast een chocolaatje van de toren. Ze smaakten naar banaantjes, die schuimsnoepjes van vroeger en nu.

Eindelijk was er tijd om de tweede kop koffie in te schenken. Er werden nog snel even twee schoteltjes uit de rommelkeuken tevoorschijn getoverd waarop de koffie kon worden geserveerd (‘Eccola’). Ze vroeg of we suiker in de koffie wilden maar om praktische redenen besloten we de koffie zwart te drinken. We zaten onderhand al een uur bij de vrouw in de kattenbak en dat was lang zat. In ieder geval lang genoeg om het buiten te laten opklaren.

De koffie, en dat moet gezegd, was uitstekend van smaak maar het werd nu toch echt tijd om verder te fietsen. We hebben de vrouw geknuffeld en ze wenste ons een gezonde reis en een gezond leven toe. Toen we haar bedankten voor de koffie, Salvia plantjes, stroop en bonbons (ze schoof ze van het bord zó in een plastic zak en gaf ze allemaal mee), zei ze dat ons bedankje voor haar geschenken niet op z’n plaats was. De enige die je mocht bedanken, zo zei ze, is de Heer. En ook dan alleen als het écht nodig was, voegde ze eraan toe.