(Dit artikel verscheen eerder op www.schrijvenonline.org)
Onlangs kreeg ik mijn zestienjarige nichtje een dag op visite. Mijn vrouw had overdag verplichtingen dus het dagprogramma was geheel voor mijn rekening. Tja, hoe vul je dat dan in?
De laatste keer dat ze kwam logeren bedacht ik enkele ’missiónes’ (op z’n Spaans uitspreken); opdrachten die we die dag samen tot een goed einde moesten brengen. Zo herinner ik me een kachel die ik met haar maakte van terracotta bloempotten en waxinelichtjes (werd helaas niet warm) en het kopen van een ’groen artikel van enig nut’ bij de plaatselijke kringloopwinkel (dit lukte wel in de vorm van een groene emmer). Dankzij deze zelfbedachte missies had mijn nicht destijds een leuke dag gehad en had ik mijn status als ’malle oom die altijd iets geks bedenkt’ in ere kunnen houden. Aan mij dus de taak opnieuw een ’missión’ te bedenken.
Dit keer besloot ik ons beider hobby’s te combineren. Die van mijn nichtje is fotograferen. Die van mij schrijven.
Ik gaf mijn nicht de opdracht die dag haar camera mee te brengen. Verder liet ik haar nog even in het ongewisse. Toen we samen naar Haarlem waren afgereisd en we aan een chocomel in de Jopenkerk zaten, zette ik onze missie uiteen. Haar taak bestond eruit om in het centrum van Haarlem foto’s te maken van personen en van locaties. Aan het eind van de middag gingen we uit haar foto’s een foto van een locatie en een foto van een personage kiezen. Deze beiden moest ik vervolgens verwerken in een verhaal.
Mijn nicht bleek hiervoor prima te porren en toonde zich die middag een ware privé detective zoals ze willekeurige voorbijgangers ongemerkt op de korrel nam.
Aan het eind van een geslaagde middag kozen we twee foto’s uit. Het personage dat ik koos was een man van pensioengerechtigde leeftijd die in een Vodafone winkel een virtual reality-bril aan het testen was. Als locatie koos ik een foto van drogisterij Van Der Pigge. Aangezien we die middag ook nog audio opnames hadden gemaakt in kringloopwinkel Rataplan, besloot ik deze ook in het verhaal te verwerken (als dialoog). De deadline die ik mezelf stelde om het verhaal te schrijven was sinterklaasavond. Dit was tevens een mooie gelegenheid om het verhaal ten overstaan van nicht en overige familieleden voor te lezen.
Die avond ligt nu achter ons en Haarlem is, dankzij het verhaal, in ieder geval voor mij en mijn nicht nooit meer hetzelfde. De ervaring was geweldig. Niet alleen hebben we ons kostelijk vermaakt in Haarlem maar ook de uitdaging van het schrijven en tenslotte het voordragen op sinterklaasavond werkte voor mij als een enorme stimulans.
Zo bleek deze ’missión’ niet alleen een uitdagende vingeroefening voor mij als schrijver maar boodt het ook een gelegenheid om met het verhaal naar buiten te treden. Daar doen we het tenslotte voor! Bovendien heeft het me energie gegeven om verder te schrijven en door te pakken met een volgend verhaal.
Wellicht is deze missie ook jou op het lijf geschreven. In dat geval, ga de uitdaging aan! Doe iets soortgelijks of bedenk een alternatief. Zolang het maar leidt tot schrijven en plezier maken.
Oh ja, ben je benieuwd geworden naar het resultaat van onze ’missión’? Je kunt het verhaal met de titel ’Onzichtbaar’ hier lezen.
Veel plezier!
Een jaar of tien was ik dus het moet rond 1983 zijn geweest. We woonden dat jaar op de Drechterlandsedijk in het West-Friese dorpje Ursem. Mijn jeugd is redelijk eenvoudig in te delen in blokken van 4 jaar. Ieder blok stond voor een ander huis. Toen ik vier was vertrokken we van Walingsdijk 99, mijn geboortehuis, naar nummer 18, het woonhuis boven de fietsenwinkel van Chiel Witte. Op mijn achtste schoven we door naar de oude bakkerij op de Drechterlandsedijk, waar we ook 4 jaar bleven wonen.
Hier aan deze Ursemmer dijk zat ik me op een vrije woensdagmiddag stierlijk te vervelen. Donkey Kong II bood enig soelaas. Op de Pick-Up lag Body Wishes van Rod Stewart, een van de eerste lp’s die ik van mijn eigen spaarcentjes had gekocht. De plaat was inmiddels grijs gedraaid. Buiten was het ook grijs zo vlak voor de kerstdagen.
Natasja, mijn zus, was niet thuis. Zij oefende in de St. Bavokerk, even verderop, met het zangkoor. De kerstviering stond voor de deur dus de puntjes moesten op de i worden gezet. Ik meen dat ze zelfs een dubbelfunctie bekleedde aangezien ze ook misdienaar was.
’s Avonds tijdens het eten (spruitjes en Domo vla) vroeg Natasja me wat ik die middag had gedaan. ’Niet veel. Niks eigenlijk, een beetje muziek geluisterd’, was mijn antwoord. ’Waarom ga je niet eens mee naar de kerk? Dan kan je misschien meezingen in het koor’, opperde ze. ’Pffff, dat is niks voor mij, ik kan helemaal niet zingen’, was mijn antwoord.
Het was twee weken later dat er zich weer zo’n kledderige woensdagmiddag aandiende waar ik moeite had mezelf te vermaken. Natas was weer aan het oefenen met het koor in de kerk, wat me deed denken aan het voorstel dat ze eerder aan de eettafel had gedaan.
Ik besloot een kijkje in de kerk te gaan nemen.
Heel vaak was ik nog niet in de kerk geweest. Het parkeerterrein, de begraafplaats en de bosjes rondom de kerk waren bekend speelterrein maar het binnenste van de kerk had ik welgeteld 1 keer eerder gezien. Dan tel ik voor het gemak mijn doop even niet mee.
Die ene kennismaking was de eerste communie (is er eigenlijk een tweede?). Hoewel geloof binnen ons gezin geen enkele rol speelde, was de doop en de heilige communie kennelijk iets dat erbij hoorde. Op school, die dezelfde naam droeg als de kerk, kreeg de heilige communie erg veel aandacht. Ikzelf zag het vooral als een klassenuitje met nieuwe kleren aan.
Ik herinner me die heilige communie nog heel goed. Een lange rij keurige kinderen vormden zich in het looppad van de koude kerk. Ik stond ergens achteraan in een lichte nieuwe broek (geen spijkerbroek!) met een geel vest. Kapper Oudejans had z’n werk, zo zag ik om mij heen, netjes gedaan.
Aan de andere kant van de rij, voor het altaar, stond pastoor Hak in vol ornaat. In zijn linkerhand een grote zilverkleurige schaal. Ik had geen idee wat er in de schaal zat en wat nou precies de bedoeling van de op handen zijnde ceremonie was. Toen de betekenis en het ritueel in de voorafgaande weken in de klas werd uitgelegd, had ik niet goed op zitten letten.
Mijn aandacht in de lange rij was inmiddels ook aan het verslappen. De afbeeldingen in de kerk en de andere aanwezigen leidde me af van de plechtigheid totdat ik plots oog in oog stond met pastoor Hak.
Het was mijn beurt en ik had geen idee wat de bedoeling was. Nieuwsgierig keek ik in de zilveren schaal van de pastoor. De schaal leek gevuld met een soort chips. Instinctief bewoog ik mijn hand naar de schaal en pakte een ’chippie’ die ik vervolgens in mijn mond stak. In mijn ooghoek zag ik het meisje dat voor mij aan de beurt was geweest, naar rechts afdraaien. Met de smakeloze chips die nauwelijks weg te kauwen was spoedde ik me achter het meisje aan. Plots voelde ik een pijnscheut in mijn linker bovenarm. Pastoor Hak had me stevig bij mijn arm vastgegrepen en trok me gemeen terug naar de voorkant van de rij. ’Ho ho ho’, zei de pastoor ondertussen. ’Dat moet even overnieuw! Zo doen we dat niet hier.’
Ik voelde aan mijn gloeiende bovenarm dat er iets goed mis was gegaan. Wát precies wist ik niet maar voor de zekerheid durfde ik de pastoor niet aan te kijken. ’Hoe heet je jongen?’ klonk het boven me. Ik zei mijn naam die de pastoor direct gebruikte om mij te vragen mijn handjes, met de palmen naar boven gekeerd, op elkaar te leggen. ’Zo doen we dat’, zei hij terwijl hij mijn handen in vroomheid schikte. ’En dan wacht je totdat ik de hostie heb gezegend en ik deze op je hand leg. Dan pas loop je weg en tijdens het weglopen leg je het lichaam van Christus op je tong’. ’Begrepen?’
Ik begreep dit niet maar het leek me beter om instemmend te knikken.
Terwijl pastoor Hak zijn hocus pocus verrichtte bleef ik naar zijn versleten witleren schoenen kijken. Ze staken slordig onder zijn gewaad vandaan. Toen hij de hostie op mijn handen had gelegd, bleef ik voor de zekerheid nog even staan. ’Nu mag je weglopen Dennis.’
Met het kostbare bezit op mijn handen maakte ik me uit de voeten. Bij het weglopen stak ik het lichaam van Christus in mijn mond waar het zich voor lange tijd aan mijn gehemelte hechtte.
Sindsdien was ik niet meer in de kerk geweest. Nu stond ik er als tienjarig ventje voor een hernieuwde kennismaking. Niet wetend dat deze hernieuwde kennismaking nog desastreuzer zou uitpakken…
[In de zomer van 1996 maakte we in Utrecht kennis met de leden van de New Yorkse band Mer. Nadat we met Yam Yam in hun voorprogramma hadden gespeeld, nodigde de drummer van Mer, Justin Guip, ons uit om twee weken naar zijn studio in Brooklyn te komen om er een plaat op te nemen. Hier onze belevenissen.]
Nu we de bagage van ons afgegooid hadden in het appartement in Upper Manhattan, keken Joost en ik elkaar aan. High-five. We waren in New York.
We hadden nog zeker drie uur voordat we in de geluidsstudio in Brooklyn werden verwacht dus we besloten de buurt te gaan verkennen. In het kleine, met twee matrassen gevulde huiskamertje van Lou hadden we verder niets te zoeken dus vol energie en verwachtingen sloten we de zware zwarte deur van het appartement achter ons. Buiten gekomen, drong de zon erop aan om onze zonnebrillen op te zetten.
Het appartement van Lou lag in een zijstraat tussen Broadway en Amsterdam Avenue. We kozen Broadway voor de eerste verkenning. Deli’s, Dunkin’ Donuts, Pawn Shops, KFC, noem het op en we liepen er langs.
We hadden er een paar honderd meter Broadway opzitten toen we langs een broodjeszaak liepen. Tegen de gevel van het zaakje stond een sloophouten bankje (toen al!). Een zeer oude dame zat in het uiterste hoekje van de bank met naast zich een sierlijk dienblad met daarop een theepotje en een glas. De handen van de vrouw trilden zodanig dat het maar de vraag was wat er bij het inschenken van de thee eerder vol was; het theeglas of het dienblad. Joost besloot de dame te helpen en nam het theepotje van haar over. Terwijl hij haar een kop thee inschonk, niet te vol, nam ik plaats naast het oude vrouwtje en vertelde haar dat ze toch wel het mooiste plekje van de brede straat had uitgezocht. De vrouw zei ons dat ze aan het revalideren was en dat ze het plekje niet had uitgekozen vanwege het fijne bankje maar omdat ze simpelweg de kracht nog niet had om naar haar gebruikelijke stekkie verderop te wandelen. Nu was het bankje het hoogst haalbare voor haar. Ze bleef er een klein uur zitten omdat ze dan zeker wist dat ze genoeg had gerust om ook de weg terug naar het verzorgingshuis weer af te kunnen leggen.
Toen we haar even later vertelden dat we uit Holland kwamen fleurde het mensje op. ’De Munttoren!’, riep ze, en het vuur in haar ogen werd aangewakkerd. Ze vertelde hoe ze als jonge vrouw in Amsterdam terechtgekomen was. Haar man had er een tweetal jaren gewerkt als accountant voor een groot Amerikaans bedrijf dat zaken deed in Holland. Vlakbij de Munttoren. Ze leek ons te bedanken voor de waardevolle twee jaren die ze met haar inmiddels overleden echtgenoot in Amsterdam had doorgebracht.
We keuvelden nog wat verder. Vooral genoten we van het moment. Zittend op een bankje aan Broadway, Upper Manhattan. Warmend aan de zon, een kop koffie en de herinneringen van de New Yorkse dame.
Op de brede en drukke weg voor ons passeerde stapvoets een verhuistruck van U-Haul. Hij reed richting Times Square, de kant die wij ook op moesten. Ik duwde mezelf uit de bank. Het werd tijd om onze weg naar de studio te vervolgen. Tevreden snoof ik mijn longen vol met Big Apple en nam afscheid van de hartelijke oude juffrouw. De verhuistruck begeleidde ons verder naar het zuiden van Manhattan. Op weg naar het andere Breukelen waar ons nieuwe verrassingen stonden te wachten.
Nep-nieuws beheerst nog steeds het nieuws. Als ik de berichten mag geloven schijnt het overal om ons heen te bestaan. Sylvana demonstreerde voor het gemak bij Pauw even hoe het is om er in te tuinen.
Gisteren hoorde ik iemand op de radio zeggen dat wij, de consumenten van het nieuws, in eerste instantie altijd geneigd zijn nieuwsberichten voor waar aan te nemen. Daar hebben we immers al jarenlange ervaring mee dus dat gaat ons het makkelijkst af, zo verklaarde de man.
We moeten ermee leren leven vrees ik want nep is zo langzamerhand het nieuwe echt aan het worden.
Zo is er de afgelopen weken een enorme online handel in nep-merkkleding opgerold. Deze werd massaal aangeboden op sociale media, u weet wel, de Facebooks en Instagrams waar we met al onze honderden nep-vrienden op zitten om elkaar te overtuigen van ons nep-geluk. De eeuwenoude Mixteekse schedel in het Museum voor Volkenkunde in Leiden. Nep. Ambassades in Ghana. Nep.
Nep-azc’ers, nep-slachtoffers van de aanslagen in Parijs, nep-zwarte pieten, je kunt het zo gek niet bedenken of het bestaat echt.
’Echt’ begint op zijn beurt enorm aan terrein te verliezen. Heeft u Mark Rutte ooit echt zien lachen? Ik geloof het niet. Echte scharrelkippen, bestaan die? Echt Hema?
Maar waar gaat het nu eigenlijk echt om? Het gaat natuurlijk om vertrouwen. En dat vertrouwen wordt steeds meer op de proef gesteld omdat we niet meer goed weten wat echt is en wat nep. Vertrouwen in de politiek verdwijnt snel in de westerse wereld. Zie de verkiezingen in de V.S. en de peilingen hier (al mogen we peilingen ook niet meer vertrouwen). Vertrouwen in de media zijn we ook aan het opzeggen.
Jan Terlouw verwoordde ons gebrek aan vertrouwen zeer treffend in DWDD maar werd vervolgens direct zelf gewantrouwd.
Bij ons in de wijk is het touwtje uit de brievenbus vervangen door een extra slot en een buurt-Whattsapp. De Whattsapp-groep is in het leven geroepen om onraad in de buurt vroegtijdig te signaleren. ’Er rijdt nu al voor de tweede keer een zilveren mazda stapvoets door de straat. De bestuurder heeft zijn raam open en kijkt overal naar binnen. Even in de gaten houden!’, was een van de eerste berichten die in de app verscheen. Ik heb de groep direct verlaten.
Ik had er geen vertrouwen in.
(Column eerder verschenen op metronieuws.nl)
